Carrière maken gaat over keuzes maken. Je kan niet overal in uitblinken.
Dit is mijn populairste advies aan mensen met ambitie, die “het willen maken”. Maak keuzes in je leven.

Carrière maken gaat over keuzes maken. Je kan niet overal in uitblinken.
Dit is mijn populairste advies aan mensen met ambitie, die “het willen maken”. Maak keuzes in je leven.
Een IT’er die de ganse dag formulieren indient en bestellingen voor IT-materiaal opvolgt, kan die dag mogelijks 10 uur factureren, en werkt lange dagen.
De informatica die een betere aanpak, een beter algoritme, bedenkt voor een bepaald probleem, of de jurist die nét dat punt vindt waardoor de juridische zaak gewonnen wordt, die werken hard.
Als sinds het begin der tijden wordt er lang gewerkt. Landbouwers, jagers, fabrieksarbeiders … Die moesten veel werken om te kunnen slagen. Generaties lang hadden mensen met goesting om te werken een gigantisch voordeel ten opzichte van anderen.
Dit is niet langer het geval. Miljoenen mensen in de Verenigde Staten doen twee-drie jobs tegelijkertijd… Maar werken aan een hongerloon, en blijven gevangen in die situatie. Ik twijfel er niet over dat dit ook zal overwaaien naar onze contreien.
We moeten dus met zijn allen “beter” en “harder” gaan werken.
Alleen is dat niet eenvoudig. Voor je collega’s en je omgeving is het duidelijk als je lang werkt. Je hoeft enkel fysiek aanwezig te zijn. Het is niet zo eenvoudig voor hen om te zien dat je hard en goed werkt. Het kan ook sneller misgaan: de informatica uit het voorbeeld hierboven, die haar eigen aanpak overschat, of de jurist die toch zijn case verliest.
Welk type ingenieur of IT’er ben jij? Een die hard werkt, of een die lang werkt?
Ik geloof niet dat ik op mijn sterfbed zal zeggen
Denk dat dat het minste van mijn zorgen zal zijn.
Het zal eerder zijn
Wat is jouw focus?
Zelfstandige worden geeft je veel vrijheid. Je kan zelf beslissingen nemen, klanten kiezen, je werkplanning maken, etc.
Maar je staat er ook alleen voor.
Dit werkt op twee manieren tegen je.
Je bent waarschijnlijk een kleine vis tegenover je klanten. Grote bedrijven kunnen gemakkelijk consultants met elkaar vergelijken. Je wordt tegen andere experts uitgespeeld.
Daarnaast is er een ganse economie opgebouwd om geld te slaan uit je kleine bedrijfje. Consultants, juristen, boekhouders, banken etc staan klaar om te helpen, denk aan het opmaken van je boekhouding of specifieke contracten, het beleggen voor je pensioen (VAPZ), het ophalen van voldoende financiële middelen, …
Het is niet vanzelfsprekend om “de beste keuze” te maken, en je riskeert middelmatige steun te krijgen, voor een hoge prijs.
Je kan hier op verschillende manieren op reageren.
Ben je ingenieur, IT’er, wetenschapper? Dan werk je allicht op een rationele manier, zodat je beslissingen trekt die leiden naar de resultaten die je zoekt.
Maar maak niet de fout om te denken dat anderen dit ook doen, of dat je dit zelf altijd doet. Thinking, Fast and Slow van Daniel Kahneman leert ons namelijk dat dit niet waar is.
Je bent niet altijd rationeel bezig. Bijna elke keuze die we maken is onderbewust. Wij mensen zitten vol met redeneringsfouten, bijgeloof, en ingebakken gewoontes. We worden beïnvloed door maatschappelijke krachten die je niet zomaar aan de kant zet. We zijn niet ons niet eens bewust van veel “beslissingen” die dagelijks nemen.
Maak dus niet de fout om te denken dat anderen denken op jouw rationele manier, en ga er ook niet van uit dat je zelf altijd rationeel bezig bent.
Ben je nieuw op de arbeidsmarkt? Net begonnen bij je nieuwe werkgever? Dan heeft het jaarlijkse evaluatiegesprek eigenlijk weinig nut. Goede managers geven je doorheen het jaar feedback en sturen je in de goede richting.
Het zou onzin zijn als je leidinggevende 8 tot 12 maanden zou moeten wachten om je te corrigeren en verder te helpen.
Ben je hoogopgeleid en werk je al langer voor je werkgever? Hangt je bonus of loonsopslag van je evaluatiegesprek af?
Gesprekken ontaarden dan in een ongemakkelijk gesprek waarbij de leidinggevende vooral focust op de tekortkomingen en fouten van de werknemer, terwijl je als medewerker alles uit de kast haalt om je eigen realisaties in de verf te zetten (want er hangt een bonus van af…). Na het gesprek onthoud je vooral de gebreken die je leidinggevende je ingewreven heeft.
Wat is dan nog het nut van die evaluatiegesprekken?
Werk je ergens waar deadlines belangrijk zijn, waar dingen precies op tijd moeten worden aangeleverd, waar fouten grote gevolgen kunnen hebben?
Dan loop je risico op noodsituaties. Je kan nee moet hier extra voor vragen.
Het maakt niet uit wat het normaal kost, zonder kans op een noodsituatie. Als iemand de standaardversie wil, laat ze dat kopen.
Maar noodsituaties (of zelfs het risico op noodsituaties) kosten extra. Schreeuwen tegen ons kost extra. Paniek kost extra.
Je moet je hele organisatie (en veel van je tijd) veranderen om deze noodsituatie te vermijden, of daarmee om te gaan.
Grote bedrijven die andere grote bedrijven helpen besteden ten minste 80% van hun overheadkosten aan het klaar zijn (of omgaan met) vergaderingen en noodsituaties.
Voorzie jij hiervoor voldoende extra?
Heb je er al eens over nagedacht? Hoeveel zou het kosten om jezelf in je huidige functie te vervangen?
Ben je een laaggeschoolde werknemer? Dan is het eenvoudig. Het HR-beleid in je bedrijf, de vele interimkantoren en meer algemeen de ganse jobmarkt is ontworpen om je snel te vervangen en je gevoel te geven dat je vervangbaar bent. De wissel gaat redelijk vlot.
Denk je “Niet veel, ik heb collega’s die mijn werk direct kunnen overnemen”? Fout. Dat is geen oplossing want die collega werkt natuurlijk ook, en zou dan ook vervangen moeten worden.
Wellicht denk je aan de directe kosten.
Een nieuwe job publiceren kost geld. Managers moeten tijd maken voor jobinterviews, en deze uren kosten ook geld.
Bij hoogopgeleide jobs komen de kandidaten niet vanzelf en zijn tussenpartijen nodig. Deze worden beloond met 1-2 maandlonen voor het aanbrengen van je profiel. Niet gratis.
Maar er zijn ook indirecte kosten.
Je bent ingewerkt in je bedrijf. Je kent collega’s, kent de procedures van het bedrijf. Je hebt allerhande (veiligheids)opleidingen gevolgd.
Je bent vaak de enige die perfect ingewerkt is in je studies, projecten waarmee je bezig bent.
Je vervangen betekent dat projecten en studies vertraging oplopen. Dat er een grotere kans om fouten bestaat. Dat je werkomgeving net iets minder veilig is geworden.
Omschakelen is dus niet vanzelfsprekend en kost je werkgever veel geld. Deloitte, een consultancybedrijf, heeft er zelf een concrete kostprijs op geplakt.
Na een rondvraag in 2016 bij verschillende bedrijven komen zij tot een gemiddelde kostprijs (direct en indirect) van 115.000 euro om een hooggeschoolde werknemer te vervangen.
Niemand is onvervangbaar. Ook jij niet.
Maar besef dat het voor je werkgever niet vanzelfsprekend is om je te vervangen. Je hebt voor je bedrijf dus een waarde. Dit kan je helpen in je volgende loondiscussie, of bij het uitstippelen van je carrière binnen je huidige werkgever.